Column geschreven voor Bitmagazine:
In mijn niet rijdende kennissenkring hoor ik vaak dat paardrijden geen sport is: “Je zit toch alleen maar?”. Vriendelijk als ik ben nodig ik dezemensen uit om eens in het zadel plaats te vinden. Benieuwd hoelang ze dat volhouden. Paardrijden is lastig. Balans, rompstabiliteit en reflexen worden op de proef gesteld. Je moet stil zitten en tegelijkertijd mee bewegen. Je moet elke onderdeel van je lichaam kunnen beheersen, omdat het impact heeft op het paard. Paardrijden is daarmee moeilijk voor de ruiter, maar misschien nog wel moeilijker voor het paard.
Het paard leert onder andere door gewenning en trial-and-error learning. Tijdens het rijden leert het paard enerzijds dat de ruiter op zijn rug dingen doet waar het niet op hoeft te reageren. Onze benen die het aan weerszijden voelt, de singel, de contactteugel, ze mogen geen reactie ontlokken. Het paard went aan het feit dat er iemand op zijn rug zit. Anderzijds moet het paard juist reageren wanneer we druk op de teugels uitoefenen of onze benen aanleggen. Met trial-and-error learning moet het uitvogelen wat het moet doen om te zorgen dat deze druk weggaat. Heeft het paard dat eenmaal door dan zal het dat gedrag herhalen. Het paard zal dus moeten leren dat het de ene keer wel moet reageren op de ruiter en de andere keer niet.
Een pittige klus voor dit gevoelige dier dat niet de hersencapaciteit heeft om met ons mee te denken en dus ook niet begrijpt naar welke oefening wij toe werken. Daar staat tegenover dat het paard wel een uitstekend lange termijn geheugen heeft en bij voldoende herhaling gewoontes begint te vormen. Zo kunnen ruiters de grootste moeite hebben iets nieuws aan te leren en tegelijkertijd niet door hebben dat ze allerlei andere dingen onbedoeld wel hebben aangeleerd.
Ik mijn eigen rijden ga ik ervan uit dat een gezond paard alle hulpen die ik geef voelt. Wanneer het niet reageert of niet op de gewenste manier reageert dan ligt dat aan mij. Het paard snapt me niet, omdat ik het niet duidelijk heb uitgelegd. Is mijn paard traag voor mijn been, dan heb ik waarschijnlijk eerder zijn traagheid beloond. Of ik heb hem ongemerkt laten wennen aan druk van mijn been, waardoor hij nu niet meer flitsend reageert. Gaat hij bijvoorbeeld achterwaarts in het halt houden, dan kan ik been geven om hem weer naar voren te laten stappen. Ik kan ook mezelf afvragen of ik wel mijn hand genoeg heb ontspannen in het halt houden. Met de laatste oplossing zoek je het probleem bij jezelf en bij de eerste corrigeer je het paard. Voor een fout die je zelf hebt gemaakt?
Wanneer je weet hoe ingewikkeld paardrijden voor het paard is, moet je wel kritisch naar jezelf gaan kijken. Iedere reactie van het paard is een gevolg van onze training: van dat moment of uit het verleden. Een goedgaand paard is het product van de opleiding die de ruiter het paard geeft. Je krijgt in die zin precies wat je verdient.